Autor: Ks. Marek Dziewiecki
Tytuł: Komunikacja wychowawcza
Wydawnictwo: SALWATOR
Rok wydania: 2013, Kraków
Wydanie: II
Stron: 272
ISBN: 978-83-7580-321-1
Moja ocena: 4/6
„Komunikacja wychowawcza, która jest
podstawowym narzędziem formowania dzieci i młodzieży, nie dokonuje
się w pustce egzystencjalnej czy społecznej. Przeciwnie, jest ona
bezpośrednio powiązana z osobistą i rodzinną sytuacją danego
dziecka czy nastolatka, z dominującą kulturą, mentalnością,
obyczajowością i modą, a także z sytuacją społeczną,
polityczną i ekonomiczną. Wszystkie te uwarunkowania i czynniki
wpływają bowiem w największym stopniu właśnie na tych, którzy
są jeszcze w wieku rozwojowym, kształtując (lub deformując) ich
sposoby rozumienia siebie i świata, ich wrażliwość emocjonalną i
moralną, ich więzi i wartości, ich zdolność kontaktowania się i
rozmawiania z drugim człowiekiem i samym sobą.” s.11
W związku z wykonywanym zawodem często
sięgam po książki związane z wychowaniem i dydaktyką. Tym razem
w moje ręce trafiła książka Ks. Marka Dziewieckiego „Komunikacja
wychowawcza”. Nie jest to moje pierwsze spotkanie z publikacjami
księdza. Miałam okazję czytać m.in. „Problemy z seksualnością”.
Ks. Marek Dziewiecki obecnie jest
adiunktem w Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Aby
pomagać młodym ludziom, prowadzi w Radomiu telefon zaufania -
"Linia Braterskich Serc", a od dwudziestu już lat spotyka
się z młodzieżą w szkołach na terenie całego kraju. W czasie
takich spotkań rozmawia o tym, jak wygrać życie i być
szczęśliwym. Ks. Marek jest autorem ponad czterdziestu książek,
dotyczących tematyki wychowania, dorastania do małżeństwa i
rodziny, komunikacji międzyludzkiej, a także profilaktyki i terapii
uzależnień. Idąc z duchem czasu ksiądz Marek Dziewiecki odbywa z
młodzieżą spotkania także za pośrednictwem internetowych czatów
i nośników informacji cyfrowej. W Internecie można znaleźć
kilkaset jego tekstów.
„Komunikacja wychowawcza” podejmuje
trudne i wieloaspektowe zagadnienia, jakimi jest komunikacja
wychowawcza. Tego typu komunikacja jest podstawowym narzędziem
wychowania młodego człowieka. Proces wychowania odbywa się poprzez
obserwację zachowań oraz poprzez rozmowę. Dzięki rozmowie młody
człowiek ma okazję odkrywać własną tajemnice oraz dorastać do
życia w miłości i prawdzie, czyli do życia w prawdziwej miłości.
„... mądra i skuteczna komunikacja wychowawcza jest sztuką i
wymaga geniuszu pedagogicznego” . Wiele aspektów tej trudnej
sztuki można uporządkować i nauczyć się, aby ułatwić ludziom
dorosłym podejmowanie rozmów wychowawczych z młodym pokoleniem w
sposób bardziej kompetentny, odpowiedzialny i owocny. Podstawowym
celem komunikacji wychowawczej jest odpowiedzialne wspieranie
wychowanka w jego pracy nad sobą.
Obecnie żyjemy w społeczeństwie,
które jest zdominowane przez kulturę ponowoczesności, zwanej
również kulturą postmodernizmu. Takie społeczeństwo
charakteryzują błyskawiczne zmiany w podstawowych strefach
ludzkiego życia. Wszystko co jeszcze kiedyś uznawane było za nowe,
szybko zastępowane jest przez coś bardziej nowoczesnego. Zmiany te
nie tyczą się już tylko techniki, ale również zmian obyczajowych
i społecznych. Nowoczesne wychowanie opiera się na modzie, nowych
trendach i skrajnym relatywizmie. Skrajny relatywizm prowadzi do
sytuacji w których człowiek nie panuje nad samym sobą, ani nad
dziełem własnych rąk.
Kolejną cechą ponowoczesności są
zmiany sposobu funkcjonowania struktur społecznych. Zmiany te
dotyczą rozumowania pojęcia rodziny, szkoły, pracy, instytucji
społecznych. Skutkiem tego procesu jest radykalna zmiana w sposobie
życia poszczególnych ludzi oraz w sposobie budowania więzi
międzyludzkich. Symptomatyczną cechą społeczeństwa
ponowoczesnego jest ambiwalentna postawa wobec rozumu i myślenia. Z
jednej mamy szybki rozwój nauki i techniki, a z drugiej widzimy jak
wielu ludzi rezygnuje ze zdolności racjonalnego myślenia w
odniesieniu do własnego życia i postępowania. Ponowoczesność
prowadzi do kryzysu człowieka i promuje zachowania zaburzone. W
konsekwencji oszukujemy samych siebie, nawet gdy grozi nam z tego
powodu śmierć (narkomania, alkoholizm, AIDS). Przeceniamy
możliwości człowieka, ignorujemy wewnętrzne słabości i
zewnętrzne zagrożenia.
Inną cechą ponowoczesności jest
indyferentyzm religijny czyli obojętność wobec Boga i religii. W
konsekwencji dla człowieka obojętnego religijnie Bóg umarł w tym
sensie, że przestał być dla niego podstawową wartością życiową,
źródłem prawdy i miłości.
W obecnym kontekście kulturowym
bardziej niż kiedykolwiek potrzebujemy zatem właściwego wzorca
komunikacji wychowawczej. Wzorcem tym jest komunikacja wychowawcza,
którą proponuje nam Ewangelia. Warto więc sięgnąć po taką
książkę jak „Komunikacja wychowawcza” niż powielać określone
wzorce zachowania, sposoby myślenia, przeżywania i działania
proponowane przez media. „Media podsuwają określone bodźce,
obrazy, zainteresowania. Promują określone postacie, autorytety,
postawy. Naświetlają jedne aspekty życia, a skrzętnie pomijają
milczeniem inne.” s.31
Publikacja „Komunikacja wychowawcza”
składa się z pięciu rozdziałów. W pierwszym znajdziecie aktualne
uwarunkowania kulturowe i społeczne wychowania w ogóle, a
komunikacji wychowawczej w szczególe. Autor przyjrzy się
szczegółowo niektórym mitom i ideologicznym utopią np. Mit o
spontanicznym rozwoju i samorealizacji, mit o wychowaniu bez stresu,
mit o wychowaniu bez porażek, mit o neutralności światopoglądowej
w wychowaniu, mit o wolności, demokracji i tolerancji jako
najwyższych wartościach w wychowaniu.
Rozdział drugi poświęcony jest
dialogowi. Dowiemy się z niego jak rozumieć wychowanka, jakie są
zasady optymalnej komunikacji wychowawczej, jakie znaczenie ma
empatia i asertywność w dialogu wychowawczym oraz jako dobierać
język, tematykę i argumenty w rozmowie z dziećmi (młodzieżą).
Trzeci i czwarty rozdział przedstawia cele i formy komunikacji
wychowawczej. Dowiemy się tutaj między innymi o tym jak wprowadzić
wychowanka w więzi miłości. Jak rozmawiać z nimi o
macierzyństwie, dorastaniu, pierwszych miłościach i porażkach w
tej kwestii oraz o własnej seksualności. Przeczytamy o tym jak w
sposób kompetentny i skuteczny prowadzić komunikację wychowawczą.
Autor przytoczy tutaj bardzo ciekawy przykład komunikacji
wychowawczej, która opowiada o spotkaniu, jest to książka „Mały
Książę”. Szczerze przyznam, że dzięki lekturze tej części
książki na nowo odkryłam znaczenie Małego Księcia i zwróciłam
uwagę na przesłania, których do tej pory nie zauważałam. W tym
rozdziale znajdziecie również wiele opowiadań pedagogicznych o
różnej tematyce np. o dyscyplinie, dysleksji, transfuzji czy
kalectwie. Takie opowiadania mogą być wspaniałym wyjście do
podjęcia z dzieckiem rozmów na trudne tematy. Ksiądz Marek
przytacza nam również kilka publikacji z poradników, które
przedstawiają szczegółowe i wyczerpujące analizy „instrukcji
obsługi” dotyczących różnych dziedzin życia. Ostatni piąty
rozdział, przedstawia cechy, umiejętności i postawy wychowawcy,
które umożliwiają podejmowanie rozmów wychowawczych ze
współczesnym pokoleniem, by coraz dojrzalej rozumieli siebie i
świat w którym żyją.
„Komunikacja wychowawcza” to
ciekawa lektura, która powinna znaleźć się w biblioteczce każdego
rodzica. Nigdy nie wiesz z jakim problemem przyjdzie do Ciebie Twoje
dziecko, po drugie nauczy nas jak rozmawiać z dziećmi, by
ukształtować ich zachowania na przyszłość.
„Rozmowy wychowawcze z dziećmi i
młodzieżą polegają bowiem nie tylko na komunikowaniu prawdy, ale
także na komunikowaniu miłości. Istotą komunikacji wychowawczej
jest fascynowanie wychowanka perspektywą życia w miłości i
prawdzie, w wolności i świętości, w radości i wdzięczności, w
serdecznej przyjaźni z Bogiem, z człowiekiem i samym sobą”
s.261
Niniejsza książka adresowana jest do
rodziców i nauczycieli, psychologów, pedagogów, księży i
katechetów, liderów grup młodzieżowych i pracowników socjalnych,
a także wszystkich innych osób, które pragną doskonalić swoje
umiejętności z zakresu dialogu wychowawczego z dziećmi i
młodzieżą. Polecam.
Za możliwość przeczytania książki dziękuję portalowi Sztukater.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz